تنوین: عبارتست از نون زائدوساکنی که مختص اسم است و در تلفظ می آید ولی در کتابت نوشته نمی شود.
🔻انواع تنوین:
۱⃣ تنوین تمکین یا تمکُّن یاصَرف:
%۹۹ تنوین هارا شامل میشود
🔹تنوین دراسم معرب منصرف خالی از ال واضافه می آید.
کاربرد:این نوع تنوین برای جداکردن اسمها ی متمکّن و غیر متمکّن ازتنوین به کارمی رود.مثل :
رجالاً، ڪتابٌ، قاضٍ مثل تنوین غِطاءٌ حدیث حضرت علی ع؛
الحِلْمُ غِطاءٌ ساترٌ والعَقْلُ حُسامٌ قاطِعٌ(حلم پرده پوشاننده است وعقل شمشیری برّان )
۲⃣ تنکیریا نکره:
۲ دسته تنوین تنکیر میگیرند
🔸الف) صهٍ، مهٍ، ایهٍ، اُفٍّ
🔸ب) بعضی از اسم های مبنی مثل: جاءَ سیبویهُ و سیبویهٌ آخَرُ
کاربرد:این نوع تنوین برای جداسازی معرفه از نکره
۳⃣ عوض که۳ قسم است:
🔸الف) عوض از حرف
مثل: جوارٍ و غواشٍ (یاء حذف میشود و تنوین جای آن را میگیرد)
🔸ب) عوض از کلمه: تنوینی است که اسم دائم الاضافه به خود میگیرد.
مثل: کُلٌ که کُلُّهم بوده است
🔸ج) عوض از جمله: تنوینی است که اسم دائم الاضافه به جمله میگیرد.
مثل: یومئذٍ (یوم + اذ) و حینئذٍ یعنی: (یوم اذ کان کذا) و (حین اذ کان کذا)
۴⃣ مقابله:تنوین درجمع مونث سالم است که درمقابل نون جمع مذکرسالم است مثل مسلماتٌ که تنوین آن درمقابل نون مسلمون است .
۵⃣ شعری:
برای درست کردن وزن شعر می آیدمثل العِتابَنْ و أصابَنْ در بیتی از جریر: «أقِلِّی اللَّوْمَ عاذِلَ والعِتابَنْ / وَقُولی اِن أصَبْتُ لقد أصابَنْ».
این قسم تنوین درکتابت هم نوشته می شود.
‼️اصل تنوین گرفتن ونکره بودن اسم است وتعریف وتنوین نگرفتن اسم ها خلاف اصل واستثناست.
🔹ویژگی هایی که یک اسم میخواهد تا تنوین نگیرد:
۱ -«ال» دار باشد
۲ -غیر منصرف باشد
۳- مبنی
۴ -مضاف
تهیه و تنظیم: علیرضا شهبازی